Archief | Afrika – Oost RSS feed for this section

Het is hier geen Europa

17 jan

IMG_8526

Lieve I,

Ergens tussen de kilometers door las ik Night train to Lisbon van Pascal Mercier. In dat boek komt een moreel dilemma aan de orde. Een dilemma dat ik eerder tegenkwam in een ander boek, dat ik kreeg van een Nederlands stel in Malawi: A passage to Africa van voormalig BBC News correspondent in Afrika, George Alagiah. Een dilemma dat misschien wel de essentie raakt van een vraag die al sinds Ethiopië door mijn hoofd waart, en waar iedereen die wat langer op het continent is tegenaan loopt: hoe moet het verder met Afrika?

Vorig jaar rond deze tijd was ik in Khartoum, mijn eerste stop in Afrika. Ik vierde nieuwjaar in een guesthouse waar ik een Zwitsers stel tegenkwam. Zij reisden al twee jaar in een oude Landrover, hadden het rondje gemaakt dat ik van plan was te gaan doen, alleen de andere kant op. Hun beeld van Afrika was gedurende hun reis veranderd, zeiden ze. Het was anders dan ze gedacht hadden, al konden ze er niet de vinger op leggen wát er dan precies anders aan was. Nu, een jaar later, en een jaar reizen door Afrika wijzer, weet ik wat ze bedoelden.

Lees verder

De leegte, de leegte

17 sep

IMG_3316

Lieve I,

Het is zondagmorgen en Auke rijdt weg met mijn auto. De eerste keer sinds ik de eigenaar ben wordt Landcruiser bestuurd door iemand anders. En ik zit er niet eens in. Ik bedenk dat ik Landcruiser, behalve op video, nooit heb zien rijden. Het is even wennen, maar soms moet je vertrouwen hebben.

‘This way.’

Mr. Mohoho staat achter mij en steekt zijn arm uit naar de andere kant van het voetbalveld waar we zijn uitgestapt. Landcruiser verdwijnt achter een heuvel, ik volg mijn gids. We steken een stroompje over, drie boomstammen bij wijze van brug, en dan zijn we onderweg. Het pad loopt meteen omhoog en ik voel onmiddellijk de plekken waar het straks pijn gaat doen; kuiten, kont, dijen. De rugzak duwt op mijn heupen, trekt aan mijn schouders. De eerste tien minuten zijn altijd het ergst.

We lopen langs akkertjes naar boven – bananenbomen, koffieplanten, mais. In de verte klinkt het gezang van een kerkkoor. Veel meer afgelegen dan hier wordt het niet en God is overal, maar toch vooral ook daar waar de missionarissen Hem gebracht hebben. En je kunt van die lui zeggen wat je wilt, maar avonturiers waren het. Ook vriend Livingstone, toch een van de grootste ontdekkingsreizigers van zijn tijd, vertrok oorspronkelijk naar Afrika om het Woord te verkondigen. Hij kwam niet hier, maar het dorpje waarvandaan ik vertrokken ben is wel een oude missionarispost die zijn naam draagt – Livingstonia.

Lees verder

Niemand onderweg in beeld (2)

15 aug

 

Met dank aan vriend D, de Koekies en Zoha en Melissa.

Keerpunt – Paradise revisited

6 aug

20140729_120930

Liefste,

Ik zit op het strand. Het water van de Indische Oceaan rolt af en aan, ruist in golven door de hippe loungemuziek die bij de houten bar uit de speakers komt. In de verte knipperen oranje lichtjes – vissersboten op weg naar het maal van morgen, of vuurtorens op de eilandjes voor de kust. Niet zichtbaar aan de overkant, iets naar het noorden, is Zanzibar. De tafel waaraan ik zit staat een beetje scheef, de kussens in de bank plakken aan mijn benen, het licht onder het rieten dak is maar net genoeg om mijn toetsenbord te kunnen zien. Ik ben alleen.

Gisteren zat er een groep van achttien Britse jongeren in de banken. Ze waren aan het eind van een maand reizen door Tanzania. Hun begeleider hield een afsluitend praatje. Hij adviseerde hen om hun ervaringen op te schrijven, een ansichtkaart te nemen en te noteren wat deze reis met hen gedaan had. Of, als er nu niks in hen opkwam, dat later te doen, ergens in de komende weken. ‘Dit,’ zei hij, ‘was niet zomaar een vakantie. Dit heeft iets met jullie gedaan. Dit heeft, hoe klein misschien ook, een verandering in jullie teweeggebracht. Die verandering is belangrijk. Als je over een paar jaar terugleest wat je nu opschrijft, zul je begrijpen wat je hier deed en waarom je hier was. Deze ervaring geeft vorm aan de rest van je leven.’

Lees verder

Van de hemel, de hel en de bron

7 jul

IMG_2125

Lieve I,

In mijn beleving was de hemel altijd boven, en de hel beneden. Ik weet niet precies waar dat beeld vandaan komt, maar ik vermoed dat het mij ingeprent is via plaatjes die ik tijdens mijn katholiek georiënteerde schoolloopbaan onder mijn neus geduwd kreeg. God met een gele halo om zijn bebaarde hoofd tussen de wolken, de doden onder de grond, in het donker, brandend in het vagevuur (gek genoeg heb ik niet echt een beeld van gelukkige doden in de hemel). De oude Grieken hebben er ongetwijfeld ook iets mee te maken; oude man Zeus op de berg Olympus, de doden bij Hades in de onderwereld.

Ik moet dat beeld bijstellen. De hemel en de hel liggen naast elkaar weet ik nu, en wel hier, in Afrika. Van mzungu paradise in Uganda reed ik rechtstreeks de genocide in Rwanda in. Ik ben niet snel onder de indruk van beelden en verhalen over slachtingen en oorlogen, mijn onderbewuste behoedt mij voor al te heftige emoties bij nieuwsberichten over de ellende in de wereld. Wat op t.v. is, is bijna per definitie niet echt. Zo houd ik mijzelf onder controle.

Lees verder

Mzungu paradise

20 jun

IMG_1498

Ik zal talmen, uitwegen zoeken.
Mezelf proberen warm te houden.
Maar op den duur zal ik er toch
aan moeten geloven, zal ik
lopen gaan, naar de anderen toe
die al om het vuur gegroepeerd staan.

(gedicht van Dorpsoudste de Jong, ergens op internet geciteerd door dichter Erik Lindner, die in Zimbabwe was en daar verslag van deed voor Poetry International)

 

Lieve I,

Ik vertelde je al eerder over de Europese bubble waarin ik sinds Kenia min of meer terecht ben gekomen, en het verlangen daaraan te ontsnappen. Welnu, dat ontsnappen is vooralsnog totaal mislukt. De bubble is hier in Uganda alleen maar groter geworden. Ik realiseer me steeds meer dat je door Oost-Afrika kunt reizen zonder ook maar iets van het lokale leven mee te krijgen. Natuurlijk, ik zie vanalles vanuit Landcruisers raampje, de dorpjes met lemen huizen, de winkeltjes langs de kant van de weg, de scholen met kindertjes in uniform, maar ik neem er niet aan deel. Ik kom op schitterende plekken, bij lodges met uitzicht waar ik als jongetje van droomde, in natuurparken waar de BBC en National Geographic hun beelden schieten, maar die lodges zijn allemaal eigendom van Europeanen en de parken worden alleen bezocht door blanke toeristen. Reizen in Oost-Afrika is niet per se het avontuur dat alle reisbureaus je willen laten geloven, zeker niet als je bij die bureaus een tour boekt. Zelfs als je in je eentje gaat, zoals ik, word je bijna vanzelf die bubble ingezogen.

Lees verder

Mount Kenya en het echte avontuur

7 mei

IMG_0739

Lieve I,

Echte avonturen zijn niet voor mij weggelegd. Die overtuiging is zo sterk dat ik de bewering kan omdraaien: als ik iets meemaak kan het geen echt avontuur zijn. Als ik het kan doen kan in principe iedereen het doen. En als iedereen het in principe kan doen is het geen echt avontuur. Echte avonturen zijn weggelegd voor bijzondere mensen, met bijzondere kwaliteiten. Het zijn avonturen die je serieus in gevaar brengen. Mensen die echte avonturen beleven trotseren dat gevaar en accepteren het feit dat het fout kan aflopen. De ontdekkingsreizigers uit de 15de en 16de eeuw, dát waren avonturiers. Livingstone en Stanley die Afrika door trokken in de 19de eeuw, Amundsen, Scott en Shackleton die begin 20ste eeuw naar de Zuidpool gingen. Van hun reizen kwamen veel bemanningsleden niet terug, en de meesten stierven ook zelf in het harnas.

Ik ben daartoe niet bereid, I. Ik ben een verwende 21ste-eeuwer die teveel gehecht is aan luxe om zijn leven in de waagschaal te stellen. Bovendien is er niet meer zo heel veel te ontdekken. Wil je daadwerkelijk iets nieuws doen, of komen op plekken waar nog niemand geweest is, dan is zeer specialistische kennis vereist. Je moet geloven in iets waar niemand anders in gelooft en heel veel energie, tijd en geld steken in een plan met een uiterst onzekere afloop. Daarbij vergeleken is dat wat ik doe peanuts. Ik ben geen avonturier, ik ben een toerist die misschien net iets verder gaat dan de lui die elk jaar naar hetzelfde appartement op Ibiza gaan, maar een toerist niettemin.

Lees verder

Niemand onderweg in beeld (1)

18 apr

 

Muziek: CHVRCHES – We Sink

Met dank aan Amsterdam to anywhere

Niemand verdwijnt echt

13 apr

IMG_9946

Lieve I,

Ik heb een beeld in mijn hoofd. Het is een simpel beeld en het zit er al heel lang. Het heeft zich daar genesteld toen ik een jaar of acht was, vermoed ik, of nog eerder. Ik heb geen idee waar het vandaan komt. Misschien heb ik rond die leeftijd iets gelezen, ergens iets gezien, is mij een verhaal verteld. Het is een belangrijk beeld, dat weet ik. Af en toe komt het naar boven, zoals sommige dromen steeds terugkeren in je slaap.

Ik zie een vlakte voor me, weids, oneindig, met hoog gras. Ver van de bewoonde wereld. Midden in die vlakte staat een huisje. Daar woon ik. Ik weet niet waar het is, wat er verder in dat huis is, zelfs niet hoe dat huis er überhaupt uitziet. Ik weet niet hoe ik leef en waarvan, ik weet niet waar ik mij mee bezig houd. Ik weet alleen dat ik daar ben en dat er niemand anders is. Ik ben een kluizenaar.

Lees verder

Waar Niemand woont

9 apr