Archief | Reisverslag RSS feed for this section

Niemand komt thuis (of het verlangen om er niet te zijn)

11 feb

IMG_6838

Lieve I,

Ik weet niet meer waar ik was toen ik hoorde dat Joost Zwagerman een einde aan zijn leven had gemaakt. Ik zal het via facebook hebben meegekregen, ergens in Burkina Faso of Mali, op een moment dat ik heel even op mijn telefoon keek, terwijl ik eigenlijk iets anders aan het doen was of ergens op wachtte. Hoewel ik hem ooit heb gesproken, en later nog wel eens contact met hem heb gehad over een of ander project, was het niet een bericht dat mijn wereld deed stilstaan. Het was een verlies voor de literatuur, voor intellectueel Nederland, zeker, maar geen persóónlijk verlies. Toch ging het nieuws ook niet zomaar aan mij voorbij. Het bericht van zijn overlijden, en de manier waarop, was méér dan gewoon een van de vele meldingen in de oneindige stroom op mijn tijdlijn. Het was betekenisvol. In de dagen daarna las ik een aantal stukken die her en der verschenen van mensen die Zwagerman wel persoonlijk gekend hadden. Daarin kwam enkele keren de titel terug van een essay dat opgenomen is in zijn laatste bij leven gepubliceerde boek, De stilte van het licht. Die titel is: ‘Het verlangen om er niet te zijn’ en het staat in de afdeling ‘Verdwijnen’. Daaraan bleven mijn gedachten hangen. Het verlangen om er niet te zijn – ik voelde onmiddellijk verwantschap met dat thema.

Lees verder →

Tags: , , , , , , ,

Naar huis

30 dec

20150930_163420

Lieve I,

Het is best een eind rijden van de grens Mali-Senegal terug naar Nederland. Iemand die die reis zou kwalificeren als een avontuur op zich zou ik niks kwalijk nemen. Toch was het ergste voorbij. Dacht ik. Ik was ontsnapt aan de coup in Burkina Faso en veilig vertrokken uit Bamako – al moest ik daarvoor wel nog eerst een agent omkopen die een onschuldige omkeer-manoeuvre wenste uit te leggen als ‘gevaarlijk rijden’ en dreigde mij voor de rechter te slepen. Vanaf nu was het een kwestie van mooie routes uitzoeken en Afrika de laatste indrukken in mijn geheugen laten stempelen. In Senegal zou ik bij de meest westelijke punt van het continent de Atlantische Oceaan weer terug zien en ik verheugde me al op Marokko, met haar goede wegen, haar geurende keuken en haar gastvrije mensen. Dat daartussen nog een hele hoop zand lag in de vorm van Mauritanië baarde mij om de een of andere reden weinig zorgen. De wetenschap dat dat land op de kaart met officiële reisadviezen net als Mali geheel oranje gekleurd was, wist ik succesvol naar een heel klein hoekje in mijn achterhoofd te verdrijven. De grens tussen Mauritanië en Marokko was zelfs rood gekleurd, als in ‘no-go area’. Maar ik ging mij in het zicht van de haven toch niet laten tegenhouden door een rood lijntje op een kaart?

Lees verder →

Tags: , , , , , , , , , , , , ,

De gevarenzone

17 nov

IMG_8871

Lieve I,

Er zijn van die landen die bijna iedereen over het hoofd ziet. Omdat er niks spectaculairs te doen is, omdat ze geen rol spelen in de internationale politiek, omdat de buren alle aandacht trekken. Het scheelde niet veel of ook ik had Burkina Faso overgeslagen. Ivoorkust, nog zo’n land waar niemand heen gaat, was eigenlijk eerste keus. Maar in het zuiden van Mali, bij de grens met Ivoorkust, was het onrustig. En Mali lag ook op de route, om de ebolalanden te vermijden. De veiliger optie was om vanuit Ghana naar het noorden te reizen en dan door Burkina Faso naar Mali te gaan – het was duidelijk: ik kwam nu terecht in een instabiele regio waar de voortgang en de richting van mijn tocht wel eens bepaald zou kunnen gaan worden door de politieke realiteit van het moment. Strengere politiecontroles, wegblokkades, gewelddadige demonstraties, avondklok, gesloten grenzen, zelfs aanslagen – het zou allemaal zonder enige waarschuwing kunnen gebeuren. Daarbij vergeleken waren de bureaucratie en de corruptie die ik tot nu toe had ervaren niet meer dan peanuts.

Lees verder →

Tags: , , , , , , , , ,

Het niet zo beloofde land

31 okt

20150807_065623

Lieve I,

Ghana had zich in mijn hoofd genesteld als een soort beloofde land. Na de ellende in Kameroen en de slechte wegen in Nigeria zou het in Benin en Togo al langzaam beter worden, waarna Ghana zich zou openbaren als een paradijs. Qua ontwikkelingsniveau zou Ghana voor liggen op de meeste landen in de regio. Wegen zouden prima zijn, elektriciteit en stromend water geregeld, winkels goed uitgerust. Het telefoonnetwerk zou daarmee ook wel in orde zijn en dus was ook internettoegang geen probleem. Ghana werd in de Lonely Planet gekenschetst als ‘Afrika voor beginners’. Er was zelfs, in de maanden dat Europa vakantie had, zoiets als een toeristisch hoogseizoen, waarin strandgangers die net iets meer avontuur wilden dan Torremolinos massaal naar de door palmbomen omgeven kust trokken. Ik zag mij overdag al met een cocktail onder een parasolletje zitten, af en toe een duik nemend in het warme zeewater, om ’s avonds de zaak af te maken met een dansje onder de sterren aan de hand van een al dan niet lokale schone.

‘We gaan wel vakantie vieren,’ had ik van tevoren al tegen M gezegd, die mij kwam opzoeken. ’Ik wil tenminste een week aan het strand relaxen.’

Lees verder →

Tags: , , , , , , , ,

Voodoo, apen en slaven

16 sep

20150715_114117

Lieve I,

Soms vallen dingen ook mee. Er zouden controles zijn, in Nigeria, om de vijftig meter, had ik gehoord. Douane, politie, leger, burgers zelfs, die een lat met spijkers over de weg trokken en je zo dwongen te stoppen. En dan vroegen om geld, frisdrank, sigaretten, iets. Mensen reden rond met gevulde envelopjes in de aanslag, had ik gehoord, die ze zonder verdere plichtplegingen uit het raam konden steken, zodat ze in godsnaam maar een beetje door konden rijden. ‘Daar gaan we,’ dacht ik dus, toen ik het bruggetje, één auto breed, naar de Nigeriaanse grenspost op reed. Ik stopte voor de slagboom. Er kwam iemand uit het wachthuisje die gebaarde dat ik moest parkeren. Op die brug, van één auto breed. Ik stuurde Landcruiser half de bijna kniehoge stoep op. Van de andere kant kwam een auto, die dus ook half de stoep op moest om mij te passeren. Een beetje lage auto reed hier zo zijn bumper aan gort. Ik stelde mij voor hoe iemand, ergens in een kantoor in Abuja, een tekening had gemaakt om aan zijn baas te laten zien. ‘En dan maken we hier een brug.’ De baas had geknikt. ‘Maar niet te breed, hè?’

Lees verder →

Tags: , , , , , , , , , , , , , , ,

This is Africa (of Het Mirakel van Buea)

23 aug

IMG_7773

Lieve I,

Er is iets eigenaardigs aan de hand met avontuur. Een fatsoenlijk avontuur vereist problemen, tegenslagen, ontberingen. Avontuur moet moeite kosten, als alles vanzelf gaat is er niks aan. Als er geen doorzettingsvermogen gevraagd wordt, geen moed, geen vastberadenheid dan is de avonturier feitelijk niet meer dan een vakantieganger. En een vakantie is niet waar de avonturier op uit is. Hij zou teleurgesteld zijn als hij zonder noemenswaardige moeilijkheden zijn doel zou bereiken. Toch laat hij in zijn voorbereidingen zo min mogelijk aan het toeval over. Die voorbereidingen zijn erop gericht om juist zoveel mogelijk problemen te voorkómen. Maar als het juist om die ontberingen gáát, waarom zou je dan van tevoren zo je best doen? In mijn geval: waarom bijvoorbeeld een Landcruiser kopen als je ook een Landrover kunt krijgen? Dat is veel goedkoper en de kans op problemen is een stuk groter. Waarom een kaart meenemen, een GPS systeem en zelfs een Lonely Planet? Is het niet veel avontuurlijker om zonder die hulpmiddelen je weg te vinden, om alles gaandeweg en ter plekke uit te zoeken? Waarom een koelkast, een smartphone, een laptop en extra accu’s om die apparatuur draaiende te houden? Dat is strikt genomen allemaal luxe en als je luxe wilt kun je beter naar een fijne camping in Zuid Frankrijk gaan.

Lees verder →

Tags: , , , , , , , , , ,

Centraal Afrika en de akkefietjes

1 jul

IMG_7649

Lieve I,

Ik stel voor dat je de kaart er even bij pakt, wat dit wordt ingewikkeld als je de geografie van dit stukje Afrika niet heel goed kent. Of kijk hier gewoon even mee.

Er zijn grofweg drie mogelijkheden om vanuit Matadi, net over de grens vanuit Angola, door Congo Kinshasa (DRC) naar Congo Brazzaville te rijden. Alle drie hebben een serieus nadeel. Voor wat betreft de conditie van de weg lijkt de route via Kinshasa de beste – volgens mijn Michelinkaart loopt er een heuse snelweg van Matadi naar Kinshasa. Maar ja, Kinshasa. ‘Blijf daar weg,’ zei iemand, ‘er is daar niks anders dan problemen.’ Daar komt bij dat daar weliswaar een veerdienst is die mij en Landcruiser over de Congo naar Brazzaville kan brengen, maar ook daarover heb ik slechts horrorverhalen gehoord. De auto zou met een hijskraan de boot op moeten, met alle risico’s en kosten van dien. Ik zie Landcruiser al vanaf vijf meter hoogte tussen wal en schip terechtkomen, terwijl ik net een kapitaal heb neergelegd om hem op te hijsen. Bovendien schijnen ze aan de overkant heel moeilijk te doen, wetende dat er geen weg terug is. En ik maar lappen zeker? Dacht het niet.

Lees verder →

Tags: , , , , , , , , , , ,

Angola en de treurigheid

7 jun

20150329_152625

Lieve I,

Voor ik de grens overstak wist ik twee dingen over Angola: accommodatie is er belachelijk duur, en het stikt er van de landmijnen. Dat laatste is de erfenis van dertig jaar burgeroorlog, en het eerste eigenlijk ook: door die oorlog is er geen infrastructuur voor toerisme en dus zijn alle hotels gericht op zakenlui. Zaken betekent hier olie, en olie betekent geld. En dus was mijn grootste zorg: waar ga ik slapen? Geen campsites, geen hotels die ik kon betalen, geen enkel stukje vrije grond in de wildernis dat zomaar te vertrouwen was. Maar voortdurende onzekerheid is de natuurlijke staat van de avonturier en vertrouwen in een goede afloop het enige soelaas. Vol goede moed reed ik Oshikango in, het eerste stadje van enige betekenis vanuit het zuiden in de richting van Lubango en de kust. Uit de krochten van mijn talenreservoir diepte ik mijn Spaans op en begon bij de Portugees sprekende bevolking zo goed en zo kwaad als dat ging rond te vragen naar slaapplekken. Ik kwam uit bij verschillende hotels die minimaal 50 euro vroegen voor een kamer en waar ik niet mocht kamperen, ook al hadden ze ruimte zat. Dit kon nog wel eens uiterst ingewikkeld worden.

Lees verder →

Tags: , , , , , , , , , , , ,

Het is hier geen Afrika (of misschien toch?)

9 mei

IMG_5950

Lieve I,

Namibië is nog beter gelukt dan Zuid-Afrika. Zijn in de Regenboognatie de restanten van de Apartheid nog opvallend aanwezig in de vorm van townships, in Namibië zijn de zwarten zowat verdwenen, zo lijkt het. In ieder geval als je vanuit het zuiden het land binnenrijdt, zoals ik deed. Waarschijnlijk waren er ook gewoon minder, of misschien hebben de Duitsers, die er een tijd lang de baas waren, de zaak weer eens wat gründlicher aangepakt dan de Hollanders en de oorspronkelijk bevolking zodanig over de kling gejaagd dat er niemand meer over is gebleven. En vervolgens kwam er ook hier nog het blanke Zuid-Afrikaans regime overheen (Namibië maakte van 1920 tot 1990 deel uit van Zuid-Afrika). Feit is dat Namibië één grote ontzettend lege woestijn is, waar desondanks nauwelijks een stuk land bestaat dat geen blank privé-eigendom is. Rijdend door de eindeloze stoffige vlakten passeer je kilometer na kilometer hek, aan beide kanten van de weg. Namibië is, zeg maar, twee keer niks met een hek eromheen en een weg door het midden. Af en toe is er een teken van leven dat er op de kaart uitziet als een dorp, een stad, een nederzetting, maar in werkelijkheid niet meer is dan een pleisterplaats, met een winkeltje, een mogelijkheid om te overnachten en, als je geluk hebt, een benzinepomp. Soms is er een poort in het hek, met een spoor erachter dat ook naar niks lijkt te leiden, maar uiteindelijk uitkomt bij een boerderij, een lodge of een campsite (meestal alles in één), waar een van oorsprong Duitse of Afrikaner familie woont die, ondersteund door een legertje zwart personeel, volledig zelfvoorzienend is. Deze landgoederen zijn kleine wildreservaten, zo groot als de provincie Utrecht, waar de springbokken, oryxen en zebra’s grazen naast de koeien van de eigenaar. Namibië is het Wilde Westen in Afrikaner-Duitse stijl, waar de paarden vervangen zijn door de onvermijdelijke Toyota Hilux pick-up en de saloon door een Bayerische Bierstube. Je moet guts hebben om hier te wonen en in die zin is de Afrikaner trots begrijpelijk; dit is geen land voor kleinzerige watjes.

Lees verder →

Tags: , , , , , , , , , , , , , , , ,

Keerpunt (2)

16 apr

20150114_191414

Lieve I,

Met enige regelmaat wordt mij gevraagd waarom ik dit doe, en hoe ik op het idee gekomen ben om deze reis te maken. Ik vind dat altijd wat merkwaardig. Voor mij is het vanzelfsprekend dat ik hier ben. Dat wil zeggen, ik had natuurlijk nooit precies een voorstelling van alle plekken waar ik geweest ben, van alles wat ik heb gezien en meegemaakt, van alles wat ik nog ga ervaren. Ik had natuurlijk nooit gedacht dat ik ooit in Matadi in de Democratische Republiek Congo op een binnenplaats van een katholieke kleuterschool een stukje zou zitten tikken. Dat is, als ik erover nadenk, voor mij net zo wonderbaarlijk als voor iedereen. Wat ik wel altijd al wist is dat deze reis er, in een of andere vorm, moest komen. Hoezeer ik ook kan twijfelen aan zo’n beetje alles wat ik doe, het is nooit een vraag geweest of ik dit wel wilde. Het was alleen wachten op de mogelijkheid, op het goede moment. Dááraan heb ik wel getwijfeld, of dat moment ooit zou komen. Of ik ooit genoeg geld zou hebben, of ik het zou durven, of ik niet altijd een excuus zou kunnen blijven verzinnen om het niet te doen.

Lees verder →

Tags: , , , , , , , , , ,

← Older Entries